Engelsiz.eleman.net | Engelli iş ilanları ve eleman ilanları sitesi

Kamuda çalışan milyonlarca memur her ay düzenli maaş alırken maaş bordrosuna baktığında net maaşın neden brüt maaştan düşük olduğunu merak eder. “Brüt maaşım 40.000 TL ama elime 32.000 TL geçiyor. Aradaki fark nereye gidiyor?” gibi sorular oldukça yaygındır. İşte bu farkın nedeni, memur maaşlarından yapılan yasal kesintilerdir.

Bu yazımızda, memur maaşlarından hangi kesintilerin yapıldığını, bu kesintilerin nedenlerini ve nasıl hesaplandığını adım adım detaylı şekilde ele aldık.

Neden Maaştan Kesinti Yapılır?

Öncelikle şunu bilmek gerekir: Her memurun brüt maaşı üzerinden bazı yasal ve zorunlu kesintiler yapılır. Bu kesintiler üç ana başlık altında toplanabilir:

Vergi Yükümlülükleri: Devletin gelir elde etmesi için yapılan kesintilerdir (gelir vergisi, damga vergisi).

Sosyal Güvenlik Katkıları: Emeklilik ve sağlık güvencesi için SGK’ya ödenen primlerdir.

Bireysel ya da Yasal Kesintiler: İcra, kredi, BES gibi kişiye özel ya da hukuki dayanaklı kesintilerdir.

Şimdi, memur maaşından yapılan bu kesintileri tek tek detaylı şekilde inceleyelim.

Bu da ilginizi çekebilir: Maaş Hesaplama

1- Gelir Vergisi

Gelir vergisi, memur maaşından yapılan en büyük ve en değişken kesintidir.

Brüt maaş üzerinden hesaplanır, fakat memurun yıllık toplam kazancına göre değişen vergi dilimlerine göre uygulanır.

2025 yılı için güncel gelir vergisi oranları şu şekildedir:

Yıllık Gelir Tutarı	Vergi Oranı
0 – 110.000 TL	%15
110.001 – 230.000 TL	%20
230.001 – 580.000 TL	%27
580.001 – 3.000.000 TL	%35
3.000.000 TL üzeri	%40

Örneğin, bir memur yılbaşında %15’lik dilimdeyken yıl ortasında gelir seviyesi arttığı için %20’ye geçebilir. Bu yüzden ocak ayındaki maaşla kasım ayındaki maaş arasında fark olur. Gelir vergisi hesaplamak için eleman.net vergi hesaplama aracını kullanabilirsiniz.

2- Damga Vergisi

Damga vergisi, devletin resmi belge düzenlenmesine karşılık aldığı vergidir. Tüm kamu çalışanlarının maaş bordrolarında zorunlu olarak kesilir.

2025 yılı için oranı: %0,75

Brüt maaş üzerinden hesaplanır.

Örnek: Brüt maaşı 40.000 TL olan bir memurun damga vergisi kesintisi yaklaşık 303 TL olur.

Bu da ilginizi çekebilir: Memuriyette Yüksek Lisans Tazminatının Etkisi

3- Sosyal Güvenlik Kesintileri (SGK)

Memurlar, 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu kapsamında 4/C statüsünde sigortalıdır.

SGK kesintileri iki ana bileşenden oluşur:

A. Emekli Keseneği (Malullük, Yaşlılık, Ölüm)

Brüt maaşın %9’u oranında kesilir.

B. Genel Sağlık Sigortası (GSS)

Brüt maaşın %5’i oranında kesilir.

Toplamda, SGK kesintileri brüt maaşın %14’ü kadar tutar.

Örnek: Brüt maaşı 40.000 TL olan bir memur için SGK toplam kesintisi 5.600 TL olur.

Not: SGK priminin işveren (devlet) tarafından karşılanan kısmı ayrıca vardır ve bu, memurun bordrosunda yer almaz.

4- İcra Kesintileri

Mahkeme kararıyla memurun maaşına haciz konulabilir.
En fazla net maaşın %25’i icraya kesilebilir.
Eğer birden fazla icra dosyası varsa, kesinti sırasına göre uygulanır.
Tüm kesintiler toplamı, net maaşın %50’sini geçemez (istisnalar hariç).

5- Sendika Aidatı

Bir sendikaya üye olan memurdan, maaşından her ay sendika aidatı kesilir.
Aidat tutarı, sendikanın belirlediği oranlara ve toplu sözleşme hükümlerine göre değişebilir.
Sendika üyesi olmayanlardan bu kesinti alınmaz.
Toplu sözleşme gereği, sendika üyelerine ayrıca “toplu sözleşme ikramiyesi” ödenebilir.

6- Bireysel Kesintiler

Memurun isteğine ya da sözleşmesine bağlı olarak maaştan yapılabilecek diğer kesintiler şunlardır:

Otomatik Bireysel Emeklilik Sistemi (BES)

Çoğu memur işe başladığında otomatik olarak BES’e dahil edilir.
Brüt maaşın %3’ü kesilir.
İsteyen memur sistemden çıkabilir.

Özel Sağlık Sigortası

İsteğe bağlı yaptırılan özel sağlık sigortası kesintisi maaşa yansıtılabilir.
Genelde kurum anlaşmalarıyla indirimli olarak uygulanır.

Kredi ve Kredi Kartı Kesintileri

Bankadan çekilen kredi için maaş haczi uygulanabilir.
Kesinti oranı, kredi sözleşmesine ve icra durumuna göre değişir.

Bir memurun eline geçen net maaş ile bordrosunda yazan brüt maaş arasındaki fark; vergi, prim ve diğer yasal kesintilerden kaynaklanır. Bu fark genelde brüt maaşın %20 ila %30'u arasında değişebilir. Vergi dilimi ilerledikçe bu fark büyüyebilir.